Ερευνητικό πρόγραμμα για τη σχολική βία

Η έξαρση του φαινομένου της σχολικής θυματοποίησης ή του σχολικού εκφοβισμού/ bullying την τελευταία περίοδο, μας  ώθησε να ασχοληθούμε  με αυτό το θέμα ερευνητικά στα σχολεία μας, για να μπορέσουμε να έχουμε αξιόπιστα ευρήματα, ώστε να σχεδιάσουμε καίριες παρεμβάσεις. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει εγκριθεί από την Περιφερειακή Διεύθυνση Π.& Δ. Εκπ. Στερεάς Ελλάδας και τελεί υπό την αιγίδα του τομέα Ειδικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Π.Τ.Δ.Ε., Ε.Κ.Π.Α.

Διάβασε περισσότερα

Η φιλαναγνωσία ως μία... πρόκληση στη διδακτική διαδικασία

 

Κάθε φορά που ένα βιβλίο διαβάζεται, γεννιέται ένα διαφορετικό έργο. Γιατί το έργο που προκύπτει είναι ένα αδιάλυτο μείγμα του βιβλίου που έγραψε ο συγγραφέας και των φαντασιώσεων, των επιθυμιών, του γούστου και όλου του διανοητικού και συναισθηματικού υποστρώματος του αναγνώστη. Ένα βιβλίο έχει πάντα δυο δημιουργούς: αυτόν που το γράφει κι αυτόν που το διαβάζει.

Μισέλ Τουρνιέ

Ο μαθητής για να εμπλακεί στην αναγνωστική διαδικασία θα πρέπει να αναγνωρίζει στο λογοτεχνικό κείμενο ιδέες ή και γεγονότα που υπάρχουν στο δικό του πλαίσιο βιωμάτων ή εμπειριών. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης αναπτύσσεται ένας διάλογος μεταξύ του αναγνώστη και του συγγραφέα, ο οποίος αφορά τα πρόσωπα ή τα δρώμενα του αφηγήματος. Έτσι, το ενδιαφέρον του προκαλείται και παραμένει αμείωτο καθ? όλη την ανάγνωση, καθώς προσπαθεί να γεμίσει τα νοηματικά χάσματα που σκοπίμως αφήνει ο συγγραφέας, ώστε να μπορέσει ο αναγνώστης/ μαθητής να προβάλλει σε αυτό τον εαυτό του ή να ταυτιστεί με τον ήρωα ή με περισσότερους ήρωες ή να αναγνωρίσει μέσα σε αυτό το λογοτεχνικό έργο  δικές του δράσεις ή σκέψεις . Όπως αναφέρει ο Marcel Proust «στην πραγματικότητα ο αναγνώστης την ώρα που διαβάζει , είναι αναγνώστης του εαυτού του». Από την άλλη πλευρά, ο Wolfgang Iser επισημαίνει ότι η διάψευση (ή η επαλήθευση, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε) των αναγνωστικών προσδοκιών αποτελεί τη βασική αιτία της αναγνωστικής δραστηριοποίησης.

Για να επιτύχει ο εκπαιδευτικός την πρόκληση του ενδιαφέροντος των μαθητών του για την ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων, θα πρέπει να ενεργοποιήσει τη δημιουργία και την ανάπτυξη κινήτρων σε αυτούς, ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι τα βιβλία αυτά δεν πραγματεύονται θέματα ξένα προς αυτούς, αλλά στην ουσία περιγράφουν την ίδια τη ζωή με έναν τρόπο ελκυστικό και ιδιαίτερο.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονιστεί η κατάλληλη επιλογή λογοτεχνικού βιβλίου ή κειμένου, μέσα από το οποίο θα διαφαίνονται οι εμπειρίες των μαθητών και θα υπάρχουν ενσωματωμένες οι κοινωνικές και πολιτισμικές δομές μέσα στις οποίες δραστηριοποιούνται και διαμορφώνονται ως προσωπικότητες.

«Εάν ένας αναγνώστης ανταποκριθεί θετικά σε ένα λογοτεχνικό έργο, αυτό σημαίνει ότι κατάφερε να προσαρμόσει τα στοιχεία του έργου, έτσι ώστε να αποδίδουν τον δικό του τρόπο ζωής», αναφέρει ο Holland, θέλοντας να υπερτονίσει την αναδημιουργία των προσωπικών ζητημάτων ταυτότητας μέσα από την ανάγνωση των λογοτεχνικών κειμένων.

Στην ημερίδα, αφιερωμένη στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, που πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαρτίου 2016, στο Δημοτικό Σχολείο Αμφίκλειας, με βασική εισηγήτρια τη συγγραφέα και εικονογράφο Λιάνα Δενεζάκη, οργανώθηκε ένα workshop για τους εκπαιδευτικούς. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί, αξιοποιώντας το παιδαγωγικό υλικό "Κάθε φορά...μια ιστορία" Κάρτες Δημιουργικής Αφήγησης, έφτιαξαν μέσα από συνεργατικές στρατηγικές τη δική τους ιστορία και την εικονογράφησαν.

Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας πρέπει να είναι μία επινοητική και ευφάνταστη διαδρομή. Αν οι μαθητές βιώνουν συναισθήματα επιτυχίας κατά τη διάρκεια της αναγνωστικής διαδικασίας, τότε θα μετατραπούν σε δια βίου αναγνώστες. Αξίζει να προσπαθήσουμε μαζί με τους μαθητές μας να γίνουμε συνοδοιπόροι και εμπνευστές τους σε αυτό τους το εγχείρημα!!

Οι εκπαιδευτικοί κατάφεραν, έστω και για λίγη ώρα, να αισθανθούν δημιουργικοί  και πρωτότυποι σαν παιδιά!!!

Ζωή Κρόκου

 Δείτε την προσπάθεια των εκπαιδευτικών

Η διαφοροποιημένη διδασκαλία

Στη σημερινή εποχή, όλο και περισσότεροι μαθητές διαγιγνώσκονται με διάσπαση προσοχής και άλλες σχετικές διαταραχές. Η διάγνωση της μαθησιακής δυσκολίας επηρεάζει μαθητές ουσιαστικά σε όλες τις τάξεις. Επιπροσθέτως, μαθητές έρχονται στις τάξεις με υψηλού επιπέδου δεξιότητες και νόηση ή έρχονται με μια σειρά φυσικών εμποδίων. Αντιπροσωπεύουν πολιτισμούς που διαφέρουν σημαντικά. Πολλοί μαθητές φέρνουν μαζί τους στο σχολείο τις εντάσεις από το σπίτι, που είναι πολύ δύσκολες για τους νέους να τις διαχειριστούν.

Κάποιοι αντιπροσωπεύουν διαφορετικές από αυτές τις πραγματικότητες ? ένας λαμπρός μαθητής, του οποίου η μαθησιακή δυσκολία εμποδίζει τις ικανότητές του, ένας μαθητής που μιλά μια ξένη γλώσσα, του οποίου η οικογένεια αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές δυσκολίες.

Αν επιλέγαμε να χρησιμοποιήσουμε ό,τι γνωρίζουμε σχετικά με τη μάθηση και στην πράξη σχετικά με τον εαυτό μας, θα ομολογούσαμε ότι οι μαθητές μαθαίνουν με μια ποικιλία από τρόπους.

Η διαφοροποίηση, λοιπόν, προτείνει ότι είναι εφικτό να δημιουργήσουμε σχολικές τάξεις, όπου οι πραγματικότητες των μαθητών μπορούν να συμβαδίσουν με τις  απαιτήσεις του προγράμματος. Μας προκαλεί να βασιστούμε στην καλύτερη γνώση της διδασκαλίας και της μάθησης. Προτείνει ότι υπάρχει χώρος και για την ισότητα, αλλά και για την υπεροχή μέσα στις τάξεις μας.

Οι αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί σύμφωνα με την Tomlinson (2010) διαφοροποιούν κάποιες φορές μέρος τής διδασκαλίας τους, καθώς επιθυμούν να τη στηρίξουν στην έγκαιρη διάγνωση, ώστε να ανταποκρίνεται στις μαθησιακές διαφορές των μαθητών τους. Οι λόγοι που το κάνουν οφείλονται σε διάφορους παράγοντες όπως: α. στο διαφορετικό γνωστικό υπόβαθρο των μαθητών, το οποίο οφείλεται είτε στην προηγούμενη εκπαίδευση των μαθητών είτε και στο οικογενειακό τους περιβάλλον, β. στις διαφορές που αφορούν τη γνωστική τους ικανότητα (αντίληψη, μνήμη, συγκέντρωση, σκέψη, γλώσσα κ.ά.), γ. στη διαφορετικότητα του χαρακτήρα που κάνει τους μαθητές να διαφέρουν στα κίνητρα που αναπτύσσουν, στον τρόπο που μαθαίνουν, στη συμπεριφορά και στα ενδιαφέροντα τους (Corley, 2005).

Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας στα πλαίσια της θεωρίας του εποικοδομισμού μπορεί να αποτελέσει την εναλλακτική διδακτική προσέγγιση στην πρόκληση της διαφορετικότητας στις τάξεις μεικτής ικανότητας και στη μείωση του φαινομένου της σχολικής αποτυχίας (Βαλιαντή & Κουτσελίνη, 2008). Οπότε, η διαφοροποιημένη διδασκαλία δεν αποτελεί μία νέα θεωρία, αλλά θα πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως η ?μέθοδος? διδασκαλίας, η οποία βασίζεται και αντιμετωπίζει τους μαθητές ως ξεχωριστές προσωπικότητες, με διαφορετικές ανάγκες, με ανόμοιο ρυθμό πρόσκτησης και θεμελίωσης της γνώσης, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να πραγματωθεί μέσα από τη μεταφορά της (Κουτσελίνη, 2006).

Ως διαφοροποίηση της διδασκαλίας νοείται η αλλαγή της μαθησιακής διαδικασίας με ρουτίνες διδασκαλίας που ανταποκρίνονται σε μεγάλο εύρος διαφορών ως προς τη μαθησιακή ετοιμότητα, τα ενδιαφέροντα και το μαθησιακό στιλ των μαθητών (Tomlinson, 1999, 2001). Η διαφοροποιημένη διδασκαλία αποτελεί ουσιαστικά την προσαρμογή, οργανωτική και παιδαγωγική, της διδασκαλίας, ώστε να ανταποκριθούμε στις διαφορετικές ανάγκες μαθητών σε τάξεις μεικτής ικανότητας, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές των μαθητών ως προς τον βαθμό ετοιμότητάς τους, το μαθησιακό τους στυλ και τα ενδιαφέροντά τους (Tomlinson, 2001).

Η διαφοροποιημένη διδασκαλία προγραμματίζεται, αλλά είναι στην ουσία μία διαδικασία ανατροφοδότησης. Η πορεία της εξαρτάται από την ανταπόκριση των μαθητών στη διδασκαλία και διαμορφώνεται ανάλογα από τον εκπαιδευτικό, μέσα από συνεχείς αξιολογήσεις. Οι εκπαιδευτικοί σε μια διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι καθοδηγητές και συνδιαμορφωτές των δράσεων και συμμετέχουν με τρόπο που να ενθαρρύνεται και να προωθείται η ανάληψη ευθύνης και η ανάπτυξη στάσεων και δεξιοτήτων αυτόνομης μάθησης από τους μαθητές (Κουτσελίνη, 2001).

Όσο σωστή και αν φαίνεται η μέθοδος που αποκαλείται διαφοροποίηση, δεν υπόσχεται έτοιμες λύσεις. Όπως όλες οι ιδέες που έχουν αξία, είναι αρκετά περίπλοκη.

Μας προκαλεί να αμφισβητήσουμε, να αλλάξουμε, να αναστοχαστούμε και να αλλάξουμε λίγο περισσότερο.

Ευχαριστώ τον φίλο μου, Δημήτρη Σεφεριάδη, που τόσα χρόνια βρίσκεται στο τιμόνι των Εκδόσεων Γρηγόρη, ο οποίος μας παραχώρησε μέρος του νέου του εκδοτικού εγχειρήματος που αφορά τη διαφοροποιημένη διδασκαλία.

Ζωή Κρόκου

Σχολική Σύμβουλος

CarolAnn opt

Δείτε τα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ του βιβλίου

Τι είναι διαφοροποιημένη διδασκαλία και τι δεν είναι

Βιβλίο Επισκεπτών

Φόρμα Εισόδου

Η εγγραφή είναι απαραίτητη για να δημοσιεύσετε ή να δείτε περιεχόμενο που δεν είναι δημόσιο.



Φόρμα Εισόδου

Η εγγραφή είναι απαραίτητη για να δημοσιεύσετε ή να δείτε περιεχόμενο που δεν είναι δημόσιο.



Στίχος Παιδαγωγός

Ο Προϊστάμενος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Π.Ε. Στερεάς Ελλάδας, Ηλίας Αναγνώστου, μας τίμησε με την προδημοσίευση των τεσσάρων πρώτων κεφαλαίων του ?κύκνειου?, όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος, πονήματός του, Στίχος Παιδαγωγός, στο οποίο πραγματεύεται την ιστορία του νεοελληνικού στίχου, και όχι μόνο, θα μπορούσα να προσθέσω εγώ, καθώς διάβαζα (?και ξαναδιάβαζα) αυτά τα εισαγωγικά κεφάλαια. Εν αναμονή της δημοσίευσής του? παίρνουμε μια μικρή αλλά γλυκιά γεύση ιστορικότητας και επιστημονικότητας υπό το πρίσμα της λογοτεχνίας.

Τον ευχαριστούμε

 Διάβασε περισσότερα

  • Το σχολείο ως σημαντική πηγή στρες για τους μαθητές με δυσλεξία

  • Το στρες που βιώνουν οι γονείς παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

  • Καταστάσεις στρες σε παιδιά και εφήβους

Δεν μπορώ να μην ευχαριστήσω τον κ. Αντωνίου Σταμάτη, Λέκτορα του Π.Τ.Δ.Ε./ Ε.Κ.Π.Α. για το ?δώρο? του στην ιστοσελίδα μας! Άρθρα του που αφορούν την ειδική αγωγή και όχι μόνο. Εν αναμονή και άλλων τέτοιων φιλικών χειρονομιών?

Τον ευχαριστούμε

 Διάβασε περισσότερα

Θα ήθελα, μέσω της ιστοσελίδας σας, να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στην κ. Κρόκου και στους συνεργάτες της εκπαιδευτικούς, για τη δημιουργία της αξιόλογης ιστοσελίδας, η οποία είμαι σίγουρος ότι θα καταστεί ένα πολύτιμο εργαλείο ενημέρωσης, συνεργασίας, διαλόγου, προβληματισμού και θα αποτελέσει ένα διαρκές έναυσμα πρόσκλησης για προσφορά και βελτίωση του παιδαγωγικού έργου των εκπαιδευτικών.

Δρ. Αθανάσιος Σιούτας
Δ/ΝΤΗΣ Π.Ε. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ

Go to top